بررسی شاخص‌های مفهوم بیگانگی اجتماعی در شعر فروغ فرخزاد

نویسندگان

  • بیژن زارع دانشیار دانشگاه خوارزمی
  • سید علی سراج استادیار زبان و ادبیات فارسی عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
  • علی حسن توفیقیان فر کارشناس ارشد پژوهشگر اجتماعی
  • هومان دانشپذیر دانشجوی دکتری تربیت مدرس
چکیده مقاله:

با پیدایش انقلاب صنعتی در غرب و به موازات آن نهضت مشروطه در ایران، تحول عظیمی در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... به وجود آمد، که شعرا و نویسندگان و نیز آثارشان، از این جریان بی‌تاثیر نبوده‌اند. شعر در آغاز مشروطه نقش مهمی را ایفا کرده است به طوری که جریان‌های سیاسی را رونق می‌داده و گهگاه مردم را به سمت و سوی خاص هدایت می‌کرده است. رشد و رواج شعر سیاه (شعری که احساسات و افکار منفی انسان نسبت به خود و اجتماع را بیان می‌کند) بامعنای نوینش درایران، از دوره‌ی مشروطه شروع شد و با پیدایش شعر نو شدت گرفت و در شعر اغلب شاعران نوپرداز مطرح گشت. البته جریان حضور این نوع شعر را می‌توان به دو دوره‌ی قبل از کودتا ( از انقلاب مشروطه تا کودتای 28 مرداد 1332) و بعد از کودتای 28 مرداد 1332 تقسیم کرد به طوری که پس از کودتای 28 مرداد 1332 ، شعرهای بیانیه‌ای، فرمایشی و دستوری تعطیل گردید و نوعی احساس جدایی و بیگانگی از جامعه در شعر برخی از شاعران ایران نمود پیدا کرد. با توجه به اینکه فروغ فرخزاد (1345-1313) نیز از شاعران نوپرداز معاصر محسوب می شود، در این نوشتار سعی شده است به این پرسش پاسخ داده شود که مهمترین شاخص‌های بیگانگی اجتماعی در شعر فروغ فرخزاد کدامند؟ روش این پژوهش از نوع، اسنادی- تحلیلی بوده است که زمینه‌ها و شرایط اجتماعی، خانوادگی زندگی فروغ، درکنار مولفه‌های بیگانگی اجتماعی ( احساس تنهایی، پوچی و بی‌معنایی، افسردگی، بی‌هنجاری، انزوای اجتماعی، دورویی، یاس و ناتوانی و... ) در شعر وی مورد مطالعه قرار گرفته است که در این بین، شاخص‌های احساس تنهایی (انزوا)، ناتوانی ( بی‌قدرتی) و یاس بیشتر از سایر شاخص‌ها تکرار شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اسطورۀ قهرمان در شعر فروغ فرخزاد

کهن الگوی قهرمان در میان دیگر کهن الگوها، اهمیت اساسی دارد، زیرا با هدف اصلی اسطوره که هدایت انسان به سوی شناخت خود و درک هستی است، مطابقت دارد. الگوی جامعی که جوزف کمپبل از مراحل سیر قهرمان اسطوره-ای ارائه داده است، برای بررسی و تحلیل بهره‌گیری آگاهانه و ناخودآگاه شاعران معاصر از مفاهیم اسطوره‌ای، قابلیت فراوان دارد. گفتار پیش رو، سعی بر آشکار ساختن روند خویشتن‌یابی و کشف جنبه‌های تاریک ذهنیِ ف...

متن کامل

بازتاب کهن‌الگوی مادر در شعر فروغ فرخزاد

   کهن‌الگوها پندارهای مشابه ملل مختلفند؛ نوعی تصویر ذهنی جهان‌شمول که می‌توان بر اساس آن شخصیت و فردیت شاعران را ارزیابی کرد. یکی از مهم‌ترین کهن‌الگوها, مادر است که در مظاهر ویژه‌ای جلوه می‌کند. فروغ فرخزاد توانسته است هردو سوی مثبت و منفی این کهن‌الگو را در اثر هنری خود نمایان سازد. هدف اصلی این پژوهش تبیین روند کسب فردیت با ردیابی بازتاب کهن‌الگوی مادر در شعر فروغ فرخزاد است. در این پژوهش ب...

متن کامل

بررسی تقابل عشق و مرگ در ساختار شعر فروغ فرخزاد

ساختارشناسی شعر از پایه‌های اولیه‌ی شناخت اصولی و عمیق در هر شعر ماندگاری است. تبیین و تحلیل یک شعر، مدیون تناسب‌ها و تقابل‌های بنیادینی است که پایه‌ریز ساختار نظام‌مند آن شعر می‌باشد. دقت در کشف و بررسی مجموعه‌یاین تقابل‌ها و تناسب‌های شعری است که ما را به تحلیل درستو نقادانه یک اثر ادبی رهنمون می‌گردد. به میزانی که شبکه‌ی تناسب‌ها و تقابل‌ها در یک شعر برجسته و مایۀ «انگیزش» همدیگر شوند، آن شع...

متن کامل

بررسی جنبه‌های رتوریک و زیبایی‌شناسی شعر فروغ فرخزاد

در این پژوهش، نگارنده به بررسی عناصر و کارکردهای زبانی شعر فروغ و تأثیر آنها در برجستگی مفهوم شعر او و القای معنای آن به مخاطب می‌پردازد و نیز به صورت ضمنی مفهوم رتوریک و بلاغی بودن یک اثر ادبی، نیز به مفهوم امروزی آن نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد و از طرف دیگر دایرة کارکردهای زبانی در شعر فروغ و تأثیر آنها در القای مفاهیم گوناگون به مخاطب بررسی می‌گردد. نکتة دیگر در این پژوهش بررسی آن کارکردها ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 11  شماره 41

صفحات  152- 172

تاریخ انتشار 2016-02-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023